Müzeler

"Haritalar" konusundan sonra elbette ki ilk akla gelen şey, "müzeler" olabiliyor.

Önceki yazımda, üstün zekalı çocuğunuza insanlığın nerelerden nerelere geldiğini göstermenizin faydasından bahsetmiştim.

Okul gezilerinde belli başlı ziyaret yerleri arasında müzeler de vardır. Ancak okul gezilerine öğrenciler toplu halde gittiklerinden, öğretmenlerin "durun, dokunmayın, buraya gelin, yanımızdan ayrılmayın, gürültü yapmayın" uyarıları arasında, çocuk genellikle gezdiği yerden bir şey anlayamayabiliyor.

Bu yüzden de, çocuğunuzla baş başa ve sakince geziler yapmanızı özellikle tavsiye ediyorum.

Müze derken, imkanınız varsa her türlü müzeyi "uzun aralıklarla" gezmenizi öneriyorum. Yani bunu çok sık yapmayın. 6 ayda bir gibi, uzun aralıklarla yapın. Yoksa çok sıkılması ve bunu eğlenceli bir etkinlikten ziyade sıkıcı bir yükümlülük gibi görmeye başlaması riski var.

Müze gezilerinizi, çocuğunuzun odaklanabilmesi için eğlenceli hale getirmeye çalışın. Bu da sizin önceden bir hazırlık yapmanızı gerektirebilir.

Bu yazımda örnek olarak arkeoloji müzesini ele almak istiyorum. Ve bu örnekteki "eğlenceli hale getirme çabasını", arkeoloji ve etnografya dışında endüstriyel müzeler, sanat müzeleri, teknoloji müzeleri, havacılık müzesi gibi tüm müzelere uygulayabilirsiniz.

Çocuğunuzla birlikte yapacağınız bir arkeoloji gezisi, nasıl eğlenceli ve öğretici hale getirilebilir?

Biz Gökçe ile yazın açık hava tarzı olanlar dahil, birkaç arkeoloji müzesi gezmiştik.

Genellikle Helenistik ve Roma dönemlerine ait buluntuların sergilendiği Aphrodisias açık hava müzesi gezimizde, antik çağ heykelleri arasında gezinirken, Gökçe ile bazı oyunlar oynamış, taklitler yapmıştık. Gökçe o sırada 6.5 yaşında idi.

Örneğin Socrates heykelinin önünde durduğumuz bir sırada Gökçe'ye, "kızım bu dedenin bizim büyük büyük dedemiz olduğuna dair bir söylenti var" şeklinde bir espri yapmıştım. Sonra da Socrates ile konuşmaya başlamıştım: "Dede, dede, senin kırmızı pelerinin nerede?" diye sormuştum. Gökçe buna çok gülmüştü ve "anne, baksana o dönem hiç kimsenin kırmızı pelerini yok" demişti. Ben de, "ne biliyorsun? belki de bütün pelerinler kırmızı idi ama heykeltraşların kırmızı boyaları yoktu?" diye kendimce kurnazca bir soru sormuştum. Gökçe ise, "eğer bir kırmızı pelerin yapacak boyayı bulmuş olsalardı, mutlaka bu heykelleri de boyarlardı" şeklinde bana göre olağanüstü bir yanıt vermişti.

O gün müze gezimizde çok eğlenmiştik. Çıkışta minik hatıra heykelcik manyetlerinden Soctares'ınkini gördüğünde "anne büyük büyük dedemin kafasından alalım" demişti ve buna da çok gülmüştük. Gökçe'nin zihninde "milattan önce" ve "milattan sonra" kavramları da, inanıyorum ki o gün şekillenmiş ve oturmuştu.

Birkaç yıl sonra Gökçe'ye felsefe okumaya başladığımda ve sıra Socrates'a geldiğinde, "anne sen de beni nasıl kandırmıştın, Socrates bizim büyük büyük dedemiz diye" şeklinde konuşarak, o günü tüm ayrıntıları ile hatırladığını belli etmişti.

Evet doğru okudunuz. Gökçe'ye yaklaşık 8 yaşından beri basit de olsa felsefe okuyorum ve uzmanlarla olan sohbetlerinde uzmanların adeta şok geçirmelerine neden olacak denli güzel sohbetleri bu sayede yapabildiğine inanıyorum. Nitekim Gökçe'nin 1. aşama grup tarama testini geçtiği ve 2. aşama bireysel değerlendirme sonuçlarının açıklanmasını beklediğimiz BİLSEM'de de felsefe derslerinin konduğunu, kızım testte iken bize seminer veren BİLSEM Müdürü'nden öğrenmiş bulunmaktayız.

Bana göre 11 yaş, üstün zekalı çocukların felsefe öğrenmeye başlamaları için çok geç bir yaş olsa da, bilgilendirme toplantısı sırasında bu fikrimi açıklamadım. Çünkü üstün zekalı çocuklar için gerçekten ve cidden bir şeyler yapma niyetinde olan bu kamu sistemini, geldikleri aşamada bu şekilde eleştirmenin çok da doğru olmadığına inanıyorum.

BİLSEM konusuna ve ODTÜ yayınlarının "Çocuklar için felsefe" isimli kitabına, başka yazılarımda ayrıca değineceğim.

Unutmadan: Her türlü geziniz sırasında çocuğunuza özel olarak tuttuğunuz defterinizi de yanınızda bulundurmayı ve not almayı ihmal etmeyin.

Haritalar

Bir çocuk için Dünyayı uzman gözü ile anlamaya başlamanın ilk adımı, ona kuş bakışı bakmaktan geçiyor gibime geliyor. Bu da elbette ki, küreler ve haritalarla mümkün oluyor.

Çocuğunuza iyi-kötü bir küreyi her kırtasiyeden edinebilirsiniz. Bütçenize göre büyük-küçük, ampüllü-ampülsüz ama mutlaka bir küre edinmenizde büyük fayda var.

İlkokula başladığı günden hatta ana sınıfından itibaren de duvarına öncelikle bir Dünya haritası, sonrasında Türkiye haritası ve mümkün oldukça kadim yani eski haritalardan asmanızın da onun Dünyaya bakış açısının genişlemesine ve gelişmesine büyük katkısı olacaktır.

Özellikle siyasi bir Dünya haritası, ülkelerin, okyanusların, denizlerin, sıradağların, nehirlerin ve belli başlı şehirlerin isimlerini gösterecek ve seyrek de olsa haritayı incelediği zamanlarda gezegenimiz hakkında "farkında bile olmadan" bilgilenmesini sağlayacaktır.

                                               
                                                           Siyasi Dünya Haritası

Bunun da ötesinde, kimi zaman haritalara birlikte bakmanızda ve fikir alış verişinde bulunmanızda büyük yararlar olabiliyor. Örneğin Hindistan'ın nerede olduğu, Hint masallarındaki karakterlerin eğer yaşamışlarsa hangi bölgelerde yaşamış olabilecekleri, korsanların en fazla hangi denizlerde faaliyette bulunmuş olabilecekleri, Güney Kutbu, Kuzey Kutbu, penguenlerin hangi bölgede yaşadığı, aslanlarla kaplanların nerelerde olabileceği gibi konularda eğlenceli sohbetler yapabilirsiniz.

Eski haritaları ise, günümüzle eski arasındaki bilgi ve teknoloji farklılıklarına örnek olarak sergileyebilirsiniz ki, üstün zekalı çocuğunuza sadece haritalar konusunda değil, hemen her konuda eski ile yeni arasındaki farkları mümkün oldukça her yönden göstermeniz, ona insanlığın ilerlemesine dair sürecin çok eskilerde başladığını ve belki de hiç bitmeyeceğini anlatmanızı sağlayacaktır. Büyük olasılıkla o da bu süreçte yer almak isteyecektir ve bu durum ise, onun üstün zekasına sizin küçük bir çaba ile sağladığınız büyük bir katkı olacaktır.

                                                             Piri Reis Haritası